Zadaniem współczesnego przedszkola jest wybieranie metod nauki czytania i pisania odpowiednich dla małych dzieci, skutecznych a zarazem przyjaznych.
Podstawa programowa określa: celem wychowania przedszkolnego jest wspomaganie i ukierunkowanie rozwoju dziecka zgodnie z jego potencjałem i możliwościami rozwojowymi. Nasza placówka akceptuje twórczy rozwój małego dziecka, pozawala na ufne otwieranie się na nowe doświadczenia, które niesie świat, na rozwój ciekawości poznawczej, która będzie towarzyszyła mu w dalszym życiu. Sprzyja tworzeniu bazy umożliwiającej dziecku ciekawe życie, w który będzie ono otwarte i wrażliwe, a jednocześnie umiejące znajdować radość w odkrywaniu nowych wartości.
Szczególnie nowy dla pedagogiki przedszkolnej postulat, aby podejmować działania innowacyjne w zakresie nauki czytania i pisania jest zadaniem priorytetowym dla naszego przedszkola. Obecnie wiadomo, że gotowość do nauki czytania i pisania nie pojawia się u dziecka samorzutnie, lecz jest efektem rozwoju, w którym ważną rolę odgrywają zabiegi wychowawczo-dydaktyczne.
Zdecydowałam się na działania innowacyjne w zakresie wczesnej nauki czytania i pisania z chęci poszukiwania nowych rozwiązań pedagogicznych. Innowacja oznacza wprowadzanie czegoś nowego; nowość; reformę (Kopaliński 1988). Przygotowanie przedszkolaka do przyszłej nauki pisania i czytania polega na właściwym doborze zadań, które służą rozwijaniu procesów poznawczych, sprawności psychomotorycznych i pozytywnych nastawień emocjonalno-motywacyjnych (Brzezińska 1987). Podjęłam się opracowania programu innowacyjnego opartego na metodzie B.Rocławskiego, który pozwoli dzieciom od najmłodszych lat bawić się w czytanie i pisanie, by w efekcie zapoznać się z światem pisma. Metoda ta pozwala w pełni wykorzystać tendencję dziecka do zabawy i poznawania znaków graficznych. Trzeba ją wykształcać poprzez stwarzanie dziecku sprzyjających warunków jego rozwoju. Zakładam, że działania moje służyć będą wydłużeniu nauki czytania ze zrozumieniem i pozostawią dzieciom więcej czasu na doskonalenie samej techniki czytania, a także przyczynią się do postępów w zakresie pisania.
Dostrzegając rosnącą liczbę dzieci nie osiągających w szkole dostatecznego poziomu umiejętności w zakresie pisania i czytania, Bronisław Rocławski z Uniwersytetu Gdańskiego opowiedział się za radykalną zmianą sposobu przygotowywania dzieci do szkoły, sposobu uczenia techniki płynnego czytania ze zrozumieniem i płynnego pisania, a także kształtowania nawyków czytelniczych i świadomości ortograficznej. Podstawą jego programu jest stwierdzenie, że zabawy dydaktyczne przygotowujące dzieci do nauki czytania i pisania, można prowadzić już w najmłodszej grupie przedszkolnej, a nawet wcześniej (B.Rocławski, 2002). Program Bronisława Rocławskiego nie jest eksperymentem. Od wielu lat stosowany jest przez nauczycieli w wielu miastach Polski.
Nauka czytania i pisania oparta jest na metodzie glottodydaktyki, która ma na celu kształcenie wszystkich funkcji będących niezbędnymi w tym złożonym procesie.
Glottodydaktyka czyli wychowanie językowe, nastawione jest na indywidualny tryb nauczania, zgodnie z możliwościami dziecka. Zakłada się tutaj holistyczne, tj. całościowe spojrzenie na dziecko. Każde dziecko ma własny, indywidualny rytm i tempo rozwoju, dlatego powinno być traktowane w tym zakresie indywidualnie, gdyż indywidualnie przebiega rozwój umysłowy, emocjonalny i społeczny. Zgodnie z teorią "sfery najbliższego rozwoju" i utrzymując zasadę szanowania indywidualnej ścieżki rozwojowej każdego dziecka, metoda ta pozwoli na naukę pisania i czytania bez przymusu ze strony nauczyciela.
Opracowana jest w taki sposób, że okres potrzebny na przygotowanie dziecka do nauki ma na celu dążenie do osiągnięcia przez dziecko jak najwyższego poziomu sprawności analizatora słuchowego, wzrokowego i kinestetyczno-ruchowego, rozwijanie orientacji przestrzennej. Wydłużony czas przygotowania dziecka do odjęcia nauki pisania i czytania sprzyja kształtowaniu słuchu fonetycznego, umożliwia odbiór i różnicowanie dźwięków pod względem fonetycznym.
Dzieci mają kontakt z literami małymi i wielkimi pisanymi oraz małymi i wielkimi drukowanymi. Dlatego pierwsze ćwiczenia, a właściwie zabawy dydaktyczne, rozpoczyna się już w grupie trzylatków. Metoda ta daje możliwość wykorzystania w pełni tendencję dziecka do zabaw i poznawania znaków graficznych.
W grupie czterolatków, w jakiej będę realizować program innowacyjny zróżnicowanie dzieci pod względem umiejętności, oczekiwań i potrzeb jest bardzo duże, stąd konieczność organizowania pracy na wielu poziomach. Należy wykorzystać jak najwięcej sytuacji naturalnych, w których znajomość pisma czemuś służy. W grupie pięciolatków i sześciolatków program będzie udoskonalany i kontynuowany.
(...)
Lucyna Spica |